Akoestiek van daken

Voorziening

Het dak is één van de oppervlakken die voldoende luchtgeluidsisolatie moeten bieden om het geluid van buiten naar binnen te beperken (bv. voor woningen) of om het geluid van binnen naar buiten te beperken (bv. in het geval van een feestzaal). Deze fiche heeft betrekking op zowel massieve daken (waar de massa van de dakplaat de geluidsisolatie verzekert) als op lichte daken (waar het massa-veer-massaprincipe geldt).

Inhoudstafel

Massieve daken
Lichte daken
Meer weten
- Verwante inhoud
- Andere documenten / websites / enz.

Massieve daken

Hoe kan de geluidsisolatie van een massief dak worden verbeterd?

Eerst moet worden opgemerkt dat een massief dak, door zijn massa, een betere akoestische isolatie biedt dan een licht dak. De geluidsisolatie van een massief dak kan evenwel worden verbeterd:

als de dragende constructie het mogelijk maakt (nieuwbouw): door een bijkomende massa toe te voegen aan de buitenkant:
- ofwel in de vorm van ballast (grind, enz.);
- ofwel in de vorm van een groendak (aarde, enz.);
Wanneer deze extra massa bovenop soepele isolatie of een antivibratiesysteem wordt aangebracht, kan een gunstig effect optreden omdat een massa-veer-massasysteem wordt gecreëerd.
als de dragende constructie geen toevoeging van massa toelaat (bv. renovatie), door gebruik te maken van een geluidsisolerend verlaagd plafond.

Onderdelen van een massief dak bij de overgang tussen muur en dak
© TV244 Buildwise
1. Dragend metselwerk
2. Gevelmetselwerk
3. Spouwisolatie (waarvan de dikte afgestemd dient te worden op de geldende thermische regelgeving)
4. Draagvloer
5. Opstand uit metselwerk
6. Hellingslaag
7. Dakafdichting
8. Thermische isolatie (XPS) (waarvan de dikte afgestemd dient te worden op de geldende thermische regelgeving)
9. In de dakopstand bevestigde houten kepers
10. Tussenafstand ter bevestiging van de spouwafdekking (± 330 mm)
11. Spouwafdekking
12. Ballast
13. Dakrandprofiel
14. Randstrook
15. Kit

Welke waarden moeten in de praktijk worden nagestreefd voor een massief dak?

De na te streven waarden zijn dezelfde als in de voorziening | Akoestiek van een massieve dragende vloerplaat.

Wat zijn de aandachtspunten voor de realisatie van een massief dak?

Gelet op de eenvoud van massieve dakplaten is de luchtdichtheid het enige aandachtspunt:

Raadpleeg voor meer informatie de voorziening | Luchtdichtheid van de wanden en aansluitingen
Raadpleeg voor de dakdoorvoeringen (leidingen, kokers, enz.) de voorziening | Luchtdichtheid van technische voorzieningen

Lichte daken

Een licht dak heeft geen massief karakter dat goede akoestische prestaties kan verzekeren, maar men kan de geluidsisolatie verbeteren door een massa-veer-massasysteem te creëren, waarbij het onderdak als een massa wordt beschouwd en de binnenafwerking als een tweede massa. Men kan ook trachten de verschillende componenten te verzwaren.

Akoestisch geïsoleerd licht hellend dak

Zwaar onderdak
Soepel absorberend materiaal
Waterdicht membraan (bescherming tegen condensatie/dampscherm)
Antivibratiebevestiging
Metalen rail
Afwerkingspanelen. Op elkaar gelegde platen met verspringende voegen. Minimale dikte van 2 x 12,5 mm voor gips of 2 x 10 mm voor vezelgips

Akoestisch geïsoleerd licht dak

Afdichtingsmembraan
OSB-platen
Vloerbalk
Soepel absorberend materiaal
Waterdicht membraan (bescherming tegen condensatie/dampscherm)
Flexibele scheidingsstrip
Antivibratiebevestiging
Metalen rail
Afwerkingspanelen. Op elkaar gelegde platen met verspringende voegen. Minimale dikte van 2 x 12,5 mm voor gips of 2 x 10 mm voor vezelgips

Hoe worden de verschillende componenten van een licht dak akoestisch geïsoleerd?

Dakbedekking, onderdak, dampscherm

De dakbedekking, het onderdak en het dampscherm hebben slechts een beperkte invloed op de totale luchtgeluidsisolatie. Toch is – volgens de massawet – zwaarder altijd beter:

Dakbedekking:
- voor een hellend dak isoleren (zware) dakpannen beter dan een zinkbekleding;
- voor een licht plat dak isoleert een verzwaarde bitumineuze dakbedekking beter, ook al is het effect beperkt.
een onderdak met microperforaties is minder goed dan:
- latex of houtvezels geïmpregneerd met bitumen;
- een dubbele bedekking;
een specifiek dampscherm (akoestische folie) kan een positieve invloed van 1 tot 2 dB hebben.

Binnenafwerking

De binnenafwerking heeft een belangrijke invloed op de totale geluidsisolatie:

Positie van de binnenafwerking

De binnenafwerking kan tussen of onder de balken worden aangebracht. Uit akoestisch oogpunt is de plaatsing onder de balken te verkiezen, want ze impliceert minder onderbrekingen in de dakstructuur en dus minder kans op geluidslekken.
© Leefmilieu Brussel
Zware en soepele afwerking
- zware materialen: geef de voorkeur aan bijkomende massa in de vorm van meerdere of zwaardere panelen. Een paneel kan ook worden verzwaard door er een stalen of loden plaat aan toe te voegen;
- flexibele materialen: gipsplaten verdienen de voorkeur boven stijvere materialen op houtbasis (multiplex, OSB, MDF, enz.). De laatste hebben een meer gevoelige kritieke frequentie;
Bevestiging van de afwerking

De verschillende manieren om binnenafwerkingen van een dak te bevestigen en hun akoestische impact zijn dezelfde als die van akoestische valse plafonds. Zie voor meer informatie de voorziening | Verlaagd plafond en akoestiek.

Spouw tussen het onderdak en de binnenafwerking

Hoe groter de spouw tussen het onderdak en de binnenafwerking, hoe beter de geluidsisolatie (volgens het principe van de kritieke frequentie van het massa-veer-massasysteem).

Hoe kan zijdelingse geluidsoverdracht worden voorkomen?

De luchtgeluidsisolatie tussen twee aangrenzende ruimten onder een lichte dakconstructie wordt mee bepaald door de kanalen die zijdelings door de dakconstructie lopen. Om te voorkomen dat het geluid zich via deze kanalen voortplant, moet de dakconstructie worden onderbroken ter hoogte van het onderdak.

Zijdelingse geluidsoverdracht bj een licht dak

In gevallen waarin hogere eisen worden gesteld aan de geluidsisolatie (bv. woningen), kan het project, naast de onderbreking van de dakconstructie, gebruikmaken van akoestische valse plafonds, bij voorkeur kamer per kamer in plaats van met één enkel verlaagd plafond dat de verschillende ruimten met elkaar verbindt.

Hoe kan geluidshinder door regen worden voorkomen?

Kamers onder lichte daken kunnen gevoelig zijn voor geluid door de impact van regendruppels op het dak. Dit is vooral een probleem met metalen dakbedekkingen.

Ook hier worden de principes van de luchtgeluidsisolatie toegepast: onderbreking van de dakconstructie, ontkoppeling van de binnenafwerking, toevoeging van geluidsabsorberend materiaal in de spouw.

Overeenkomstig ISO 140-18 (2004) kan het effect van regengeluid in het laboratorium worden gemeten voor lichte, gemiddelde en zware kunstmatige neerslag. Let op, deze waarden houden geen rekening met de zijdelingse overdracht en zijn alleen nuttig om verschillende daken onderling te vergelijken.

Wat zijn de akoestische prestaties van geprefabriceerde lichte daken?

Er zijn geprefabriceerde elementen op de markt, zoals sandwichpanelen en dergelijke, waarin de verschillende elementen (zoals binnenafwerking, isolatie, onderdak, enz.) reeds in één element gecombineerd zijn. Een project met gebruik van geprefabriceerde daken moet rekening houden met de volgende elementen:

Meestal zijn de binnen- en buitenafwerking met elkaar verbonden, zodat een massa-veer-massasysteem niet mogelijk is. Dit resulteert in een beperkte geluidsisolatie. Dat is in het bijzonder het geval met sandwichpanelen met stijve isolatie.
Sommige geprefabriceerde panelen zijn akoestisch verbeterd door het gebruik van geluidsabsorberende materialen (minerale wol, enz.) in plaats van stijve isolatie, of door de toevoeging van bijkomende panelen om ze zwaarder te maken (zoals gipsplaat, enz.).
Er moet altijd bijzondere aandacht worden besteed aan de zijdelingse kanalen doorheen geprefabriceerde lichte daken.
Bij steeldecks (geprofileerde staalplaten) wordt de onderzijde soms geperforeerd om absorptie in de onderliggende ruimte tot stand te brengen en de geluidsomgeving daar te verbeteren. Let wel, deze perforatie vermindert de luchtgeluidsisolatie van het dak.

Zie ook de Voorziening | Akoestiek van een lichte metalen wand