Inleiding
Vermijd storten en verbranden.
Verbranding is een omstreden optie, omdat ze de vervuiling (vervuilende stoffen die schadelijk zijn voor de mens) verplaatst naar de rookfilters of naar de atmosfeer.
Ook sorten is geen duurzame oplossing. Deze optie vormt een bedreiging voor de gezondheid en het milieu doordat ze de lucht, de bodem en het water (ondergrondse waterbekkens) vervuilt en complexe technische middelen voor de bescherming van het milieu vereist. Deze vorm van afvalbeheer mag dus uitsluitend worden gekozen als er geen enkel alternatief mogelijk is. Geef daarom de voorkeur aan preventie, opwaardering en recyclage van het afval.
Sorteer het bouw- en sloopafval.
Het beheer van het afval van het bouwterrein moet voldoende gedetailleerd beschreven zijn in de aanbestedingsdocumenten, zodat de aannemer er bij de prijsberekening en voor de uitvoeringstermijn rekening mee kan houden.
Hergebruik ter plaatse, terugwinning
- Hoewel het theoretisch en technisch perfect mogelijk is thermisch isolatiemateriaal opnieuw te gebruiken, kan het een probleem zijn om de certificatie van de energieprestatie te verkrijgen. Rekening houdend met het feit dat de prestatie van het isolatiemateriaal moet worden gestaafd met technische fiches (zo niet zullen de default λ-waarden van de EPB-database worden toegepast), zal het in veel gevallen moeilijk zijn de prestaties van een isolatiemateriaal, afkomstig van een recyclagekanaal, optimaal te doen gelden.
- Niettemin kan het in het geval van een renovatieproject verstandig zijn een bestaande thermische isolatielaag te behouden. Om de thermische prestatie te vergroten van het bouwelement waarin het thermisch isolatiemateriaal dat wordt behouden zich bevindt, kan dit worden aangevuld met een bijkomende laag nieuwe thermische isolatie. Het is natuurlijk aangewezen na te gaan of de verschillende producten compatibel zijn (met name op het vlak van waterdampdoorlaatbaarheid), te verzekeren dat u geen spouw vormt tussen de twee isolerende lagen (een omgeving die de condensatie in de hand werkt) en aandachtig te letten op de bouwkundige en architectonische impact (bv. noodzaak om een muur op te hogen met een acroterie).
Recyclering
Wat de effectieve recyclage betreft, bevelen we aan naar het bestaan van recyclagekanalen te informeren. Voor bepaalde materialen bestaan er momenteel nog geen recyclagekanalen, maar het is mogelijk dat ze in de toekomst ontstaan.
De informatie omtrent recyclage moet in zijn context worden geplaatst. Hier zijn vier punten van belang:
- Het is belangrijk het onderscheid te maken tussen recycleerbare en effectief gerecycleerde materialen. De recycleerbare materialen zullen pas gerecycleerd worden als er recyclagekanalen bestaan en hun geografische ligging verenigbaar is met de economische belangen van de markt. Nagaan of er recyclagekanalen bestaan, zal u helpen om gepaste bouwmaterialen te kiezen. In alle gevallen is de keuze voor een materiaal waarvan het behandelingsproces en de impact op het energieverbruik en de vervuiling op het einde van zijn levenscyclus zo gering mogelijk zijn, een redelijk voorzorgsprincipe (geef bv. de voorkeur aan composteerbare materialen, in de plaats van materialen die zullen worden verbrand of bij het afval gestort).
- Bovendien is het, als u aan recyclage denkt, nodig dat u weet in welke levensfase het materiaal zich bevindt. Afhankelijk van de levensfase kan het recyclagepotentieel van een materiaal immers variëren van 100% tot 0%. Voorbeeld:
- fabricageafval van isolatiemateriaal in de fabriek kan vaak als grondstof opnieuw in het fabricageproces worden gebracht.
- Het afval van hetzelfde isolatiemateriaal na toepassing op de bouwplaats, kan in sommige gevallen door de fabrikant worden gerecupereerd om opnieuw in het fabricageproces te worden ingebracht of in een andere vorm te worden opgewaardeerd. Zoniet krijgt het een andere bestemming, vaak thermische valorisatie of stort.
- Afval van hetzelfde materiaal op het einde van de levensduur van een gebouw, bv. bij afbraak of bij een grondige renovatie, zal meestal niet de nodige kwaliteitsgaranties bieden om opnieuw in een proces te worden opgenomen. Het zal dan een ander verwijderingskanaal volgen, vaak het stort of verbranding.
Het is dus belangrijk dat u de hele levenscyclus van het materiaal beschouwt in de verwerking van de informatie omtrent recyclage.
- Het is ook aangewezen om te informeren naar de belangstelling van de markt. Bijvoorbeeld, zijn de producten die ik denk te gebruiken in mijn bouwproject op het einde van hun productiecyclus, of lijkt het erop dat ze zullen worden vervangen door andere producten met een hogere prestatie? In dat geval is er een groter risico dat er geen recyclagenetwerk voor bestaat. Dan moet u misschien de keuze van een alternatief materiaal overwegen.
- Het aangekondigde recyclagepotentieel van de materialen en het bestaan van recyclagekanalen zijn trouwens niet altijd een garantie. Een materiaal kan op zich misschien alle garanties bieden dat het kan worden gerecycleerd. Als het materiaal onomkeerbaar met een andere component werd verbonden kan dit echter verloren gaan. Dit is bijvoorbeeld soms het geval bij pleisterkalk, verbonden met isolatiematerialen.
Welke zijn de theoretische scenario's voor het levenseinde van thermische isolatiematerialen?
Mogelijke kanalen | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Opwaardering | Eliminatie | ||||
X: dit kanaal valt te verkiezen X: dit kanaal voldoet X: dit kanaal moet slechts in laatste instantie worden gebruikt | Compostering | Energievalorisatie | Verbranding (zonder terugwinning van energie) | Afval storten | |
Geëxpandeerde klei | X | X | |||
Cellulose in bulk | X | X | X | X | |
Hennepscheven | X | X | X | ||
Houtvezels | X | X | X | ||
Kokosvezel | X | X | X | ||
Wol op basis van gerecycleerd textiel | X | X | X | ||
Cellulosewol | X | X | X | ||
Hout-hennepwol | X | X | X | ||
Katoen-hennepwol | X | X | X | ||
Hennepwol | X | X | X | ||
Vlaswol | X | X | X | ||
Schapenwol | X | X | X | ||
Wol van eendenveren | X | X | X | ||
Rotswol | X | X | X | ||
Glaswol | X | X | X | ||
Fenolschuim (resolschuim) | X | X | X | ||
Stro | X | X | X | ||
Kurkplaten | X | X | X | ||
Geëxpandeerd perliet | X | X | X | ||
Polyisocyanuraat (PIR) | X | X | X | ||
Polyurethaan (PUR) | X | X | X | ||
Geëxpandeerd polystyreen (EPS) | X | X | X | ||
Geëxtrudeerd polystyreen (XPS) | X | X | X | ||
Cellenglas | X | X | |||
Geëxpandeerd vermiculiet | X | X | |||
De tabel is gebaseerd op de huidige toestand van de recyclagekanalen in België.
Aandachtspunt: composietmaterialen voor thermische isolatie
Composietmaterialen bestaan uit verschillende producten van verschillende oorsprong, bv. sandwichpanelen met isolatieschuim. Doordat composietmaterialen moeilijk of zelfs onmogelijk te recycleren zijn, valt hun gebruik te vermijden.
