Recuperatietank

Hier bespreken we de verschillende soorten recuperatietank, de elementen die voorzien moeten worden voor hun onderhoud, tips voor hun plaatsing en andere aandachtspunten.

Welke soorten recuperatietank bestaan er?

Recuperatietanks kunnen als volgt worden ingedeeld:

• Regenton voor de tuin

• Tank voor het gebouw

  • Bovengronds (in een technische ruimte, onder het dak enz.)

  • Ondergronds

    • Geprefabriceerd
    • Ter plaatse gebouwd
    • Bestaande tank

Naast deze verschillende types, zijn er andere parameters, zoals:

• opstelling (meerdere tanks in serie);
• materiaal (beton, metselwerk, kunststof);
• vorm (cilinder, parallellepipedum);
• bijzondere eigenschappen (geschikt voor lage ruimtes, demonteerbaar enz.).

Ondergrondse tanks

© Leefmilieu Brussel

Geprefabriceerde kunststof tanks

• Meestal gemaakt van polyethyleen of pvc; kunnen in serie worden geplaatst;
• Capaciteit: 1.500 tot 10.000 l
• Richtprijs: 1.000 tot 4.000 euros

Voor- en nadelen

✚(+)

Lichter dan beton, kunnen worden geplaatst zonder hijskraan;

▬(-)

Kunststof verlaagt de zuurtegraad van het water niet;

▬(-)

Duurder dan betonnen tanks;

▬(-)

Meestal niet groter dan 10 m³.

© Leefmilieu Brussel

Geprefabriceerde betonnen tanks

• Cilinder- of parallellepipedumvormig;
• De wanden en bodem moeten uit één stuk bestaan;
• Bieden meestal de beste prijs-kwaliteitverhouding als de plaats van installatie toegankelijk is voor een vrachtwagen en hijskraan;
• Capaciteit: 2.000 tot 20.000 l
• Richtprijs: 500 tot 4.000 euros

Voor- en nadelen

✚(+)

Verlagen de zuurtegraad van het water;

✚(+)

Goedkoper;

▬(-)

Moeten worden geplaatst met een hijskraan.

© Leefmilieu Brussel

Gemetselde tanks

• Tanks van betonblokken, gebouwd volgens de traditionele methode;
• Dit systeem is voordeliger voor volumes van meer dan 10 m³, maar is nog steeds duurder dan een geprefabriceerde tank;
• Capaciteit: onbeperkt
• Richtprijs: 4.000 tot 5.000 euros voor 10.000 l

Voor- en nadelen

✚(+)

Kunnen worden geplaatst op slecht toegankelijke plaatsen (bv. een kelder of tuin die alleen langs een deur te bereiken is);

✚(+)

Verlagen de zuurtegraad van het water;

▬(-)

Duur.

© Leefmilieu Brussel

Bestaande tanks

• Bestaande gemetselde tanks kunnen opnieuw in gebruik worden genomen of intensiever worden gebruikt;
• Ze moeten worden geleegd en gecontroleerd op dichtheid, schoonheid en stabiliteit. Indien nodig moeten ze worden gerepareerd. Ze kunnen waterdicht worden gemaakt met een gladde, waterdichte pleisterlaag op basis van cement en/of kalk;
• Capaciteit: afhankelijk van vorige functie; uitbreidbaar
• Richtprijs: afhankelijk van de staat van bewaring

Voor- en nadelen

✚(+)

Verlagen de zuurtegraad van het water;

✚(+)

Zeer gunstige milieubalans omdat de levensduur van bestaande structuren wordt verlengd.

Bovengrondse tanks

© Leefmilieu Brussel

Stijve kunststof tanks

• Meestal gemaakt van polyethyleen of pvc; kunnen in serie worden geplaatst;
• Capaciteit: 1.500 tot 1.700 l per module; kunnen worden gecombineerd
• Richtprijs: 600 euros; aansluiting 65 euros

Voor- en nadelen

✚(+)

Er kunnen meerdere kleine tanks in serie worden geplaatst in een bestaande kelder, om zo tot een grote opslagcapaciteit te komen op een moeilijk toegankelijke plek;

✚(+)

Vierkante modellen kunnen door een deuropening;

▬(-)

Profiteren niet van de inertie van de bodem (kans op vorst of te hoge temperaturen).

© Leefmilieu Brussel

Flexibele kunststof tanks

• Dit systeem wordt eerder gebruikt in brandbeveiligingstoepassingen, maar kan ook nuttig zijn voor huishoudelijk gebruik. De tanks bestaan meestal uit meerdere lagen erg stevig polyester en pvc, maar zijn ook verkrijgbaar in EPDM. Het is raadzaam een model te kiezen dat behandeld is tegen UV-straling, zodat de tank langer meegaat;
• Capaciteit: 1.000 tot meer dan 500.000 l
• Richtprijs: 300 tot 1.500 euros voor huishoudelijke toepassingen (1.000 tot 20.000 l)   

Voor- en nadelen

✚(+)

Kunnen worden geplaatst in lage ruimtes (sanitaire ruimtes, onder een terras enz.);

✚(+)

Gemakkelijk te installeren;

▬(-)

Risico op lekken;

▬(-)

Nemen een grote oppervlakte in.

Regenton

© Leefmilieu Brussel

Regenton

• Regentonnen bestaan in de vorm van verticale tanks of houten vaten;
• Capaciteit: van 200 tot 2.000 l
• Richtprijs: van 150 tot 600 euros

Voor- en nadelen

✚(+)

Eenvoudig te installeren, omdat er geen intern distributienetwerk nodig is, noch complexe voorzieningen in de tank of bijkomende filtering. Ze zijn dus economisch en technisch toegankelijker;

✚(+)

Werken op basis van de zwaartekracht;

▬(-)

Moeten worden geleegd bij vorst.

Wat is het beste materiaal voor een recuperatietank?

Het materiaal van de tank moet waterdicht zijn en moet de waterkwaliteit behouden. Daarom verdienen betonnen tanks uit één stuk of tanks van gecementeerd metselwerk de voorkeur, want zij kunnen de zuurtegraad van het regenwater neutraliseren.

Als een kunststof tank wegens de omstandigheden praktischer blijkt te zijn, moet deze ondoorzichtig zijn en gemaakt van gerecycled of recyclebaar materiaal. Er kunnen kalkstenen in geplaatst worden om de zuurtegraad van het regenwater te neutraliseren. Dit is noodzakelijk om corrosie van de waterleidingen en kranen te voorkomen.

Voor regentonnen kiezen we het best voor ondoorzichtig materiaal, zodat er geen algen in kunnen groeien. Pvc is niet aanbevolen, omdat het gevoelig is voor UV-straling en dus snel verouderd (het materiaal verkleurt en wordt broos). Tanks van UV-bestendig polyethyleen verdienen daarom de voorkeur. 

Vermijd metaal, want dat is in contact met het regenwater onderhevig aan corrosie.

Welke accessoires moeten worden voorzien in een recuperatietank?

Een tank kan worden uitgerust met de volgende accessoires. Sommige zijn optioneel, terwijl andere onmisbaar zijn:

• rustige toevoer ;
• aftappunt voor leidingwater ;
• beluchter ;
• peilmeter of -detector (optioneel) ;
• zuigkorf ;
• buffervoorziening met stroomregeling ;
• overloop ;
• aftapvoorziening ;
• toegang voor onderhoud ;
• bezinktank ;

Enkele van deze elementen zijn te zien op het onderstaande schema.

© Leefmilieu Brussel

Hoe kiezen we een plek voor de recuperatietank?

Het regenwater moet vanaf de opvangoppervlakken dankzij de zwaartekracht naar de tank kunnen stromen, anders hebben we een hefpomp nodig. De tank ligt ook het best zo dicht mogelijk bij de aftappunten, zodat er minder distributieleidingen nodig zijn en een lichte pomp volstaat.

Verder moet de tank zich dicht bij een technische ruimte bevinden, waar plaats is voor de pompen, filters enz.

Een ondergrondse tank verdient de voorkeur, maar we moeten rekening houden met het volgende:

• Vermijd berijdbare wegen, anders is structurele versterking vereist.
• Bijf op enige afstand van gebouwen, om de funderingen niet te beschadigen.

De tank kan ook bovengronds in een kelder worden opgesteld, in de tuin of op een bovenverdieping van een gebouw, vanwaar het water via de zwaartekracht kan worden verdeeld. De structuur moet dan wel het gewicht kunnen dragen. Kies in dit geval een vorstvrije, maar ook koele en donkere plaats om algengroei te voorkomen.

Hoe groot moet een recuperatietank zijn?

De inhoud van een tank wordt berekend tot het niveau van de overloop. De afmetingen hangen af van verschillende factoren:

• Goed evenwicht tussen behoeften en middelen;
• Gebruik of niet van andere buffervoorzieningen dan de tank (greppel, bekken enz.).

De volgende links verstrekken meer informatie over de ontwerpfasen in een project voor regenwaterrecuperatie. De Hergebruikcalculator biedt bovendien een snelle methode om de afmetingen van een tank te berekenen.

Hoe kunnen we infiltratie in de tank voorkomen?

In betonnen of gemetselde recuperatietanken is het aanbevolen de binnenwanden te bepleisteren . We kunnen daarvoor cementmortel gebruiken of een mengeling van polymeren en cement. Dit helpt om de zuurtegraad van het water te neutraliseren. De pleisterlaag moet goed glad zijn, om het onderhoud te vergemakkelijken en overmatige bacteriegroei te voorkomen.

Wanneer er risico op infiltratie van grondwater bestaat, moet de tank langs de buitenkant worden bekleed met teer of een ander waterdicht product.

Welke voorzieningen moeten we treffen voor het onderhoud van de recuperatietank?

Bij het ontwerp

Reeds bij het ontwerp van de tank moeten we rekening houden met het toekomstige onderhoud. Om de slijtage van de tank tegen te gaan, moeten we eerst en vooral de voorzieningen aanbrengen die zijn vermeld in het hoofdstuk ‘Welke onderdelen heeft een tank?'. Ook de volgende elementen zullen het onderhoud vergemakkelijken:

• Deksel of mangat (minimaal 60 cm x 60 cm);
• Waterdichte verlichting met schakelaar op het plafond, met een verklikkerlampje in het gebouw voor grote tanks;
• Afvoerput voor ondergrondse tanks, waarin een kelderpomp kan worden geplaatst. Aftapkraan voor bovengrondse tanks;
• Eventuele betegeling op de bodem van de tank om het onderhoud te vergemakkelijken.

© Leefmilieu Brussel

Volledig onderhoud

Zelfs wanneer alle voorgaande voorzieningen zijn getroffen, moet het slib dat zich onderin de tank ophoopt, af en toe worden verwijderd. Wanneer er zich te veel slib ophoopt, kan het water door anaerobe gisting immers gaan rieken en geel uitslaan.

Een goed moment voor dit onderhoud is een droge periode, wanneer het waterpeil in de recuperatietank laag is.

Laat de tank eerst leegzuigen door een tankwagen of gebruik daarvoor een kelderpomp. Laat ongeveer 10 tot 15 cm water staan en gebruik dat water voor de eerste schoonmaakbeurt. Maak vervolgens de wanden schoon met een harde schuurborstel of een hogedrukreiniger. Hiervoor is het niet nodig om een bodemwater in de tank te laten staan. Zuig het vuile water weg met de kelderpomp in de afvoerput . Schuur ondertussen de tankbodem schoon, van het hoogste naar het laagste punt. Spoel ten slotte met schoon water.

Maak na de recuperatietank ook de bezinktank schoon, op dezelfde manier.

Tijdens deze schoonmaakwerken, moet de installatie op het leidingwater worden aangesloten, om de toestellen van leidingwater te voorzien. Die aansluiting mag echter niet door de tank lopen.

Gebruik bleekwater alleen in het geval van een zware infectie.

Onderhoudsfrequentie

Afhankelijk van de efficiëntie van de voorfiltering is meer of minder vaak onderhoud nodig:

• jaarlijks als er geen voorfilters zijn;
• om de 5 tot 10 jaar in de andere gevallen (of wanneer het water in de kranen begint te rieken).

Hoe kunnen we onaangename geuren vermijden?

Een recuperatietank kan beginnen rieken. Hieronder geven we enkele oorzaken en oplossingen.

• Onregelmatig gebruik van de tank: als het regenwater niet constant gebruikt wordt, kan het stilstaande water gaan rieken. Een juiste tankgrootte is in dit kader essentieel. Met een reukwerende sifon aan de overloop kan deze geurhinder worden voorkomen.
• Het slib op de tankbodem kan ook geuren veroorzaken. Daarom is regelmatig reinigen belangrijk. Bijkomende filtervoorzieningen en beluchting kunnen eveneens helpen (zie ‘De onderdelen van een tank').
• De dakbekleding kan het water een plastic-, teer- of rubbergeur geven, vooral tijdens de eerste jaren. Deze geuren kunnen worden bestreden met een actieve-koolfilter met een grote capaciteit.

• Geuren door dierenkrengen (vogels, knaagdieren) in de tank. Dit kan worden vermeden met:

  • roosters in de overloop, zodat er geen dieren kunnen binnendringen langs de stroomafwaartse leidingen;
  • boldraadroosters en voorfilters, zodat er geen dieren kunnen binnendringen langs de stroomopwaartse leidingen.

Hoe kunnen we tanks in serie met elkaar verbinden?

Een eerste mogelijkheid is een verbinding aan de bovenkant. Daarvoor moeten de leidingen redelijk flexibel zijn, om eventuele bodembewegingen te absorberen. In dat geval moeten de leidingen en voorzieningen ontdubbeld worden, zodat er water uit de verschillende tanks kan worden gepompt.

De tanks kunnen ook aan de onderkant met elkaar worden verbonden. Dat lost het pompprobleem op, maar verhoogt het risico op lekken en breuken in de koppelingen door bodembewegingen.

In serie geplaatste tanks

Bron: archiexpo

Wat zijn de aandachtspunten voor geprefabriceerde tanks?

Geprefabriceerde tanks zijn doorgaans cilindervormig of ovaal en zijn erg gebruiksvriendelijk. Soms vergen ze wel enkele aanpassingen:

• wegwerken van ruw oppervlak aan de binnenkant met mortel;
• inrichting van een laag punt of een afvoerput;
• vergroten van de toegangsopening;
• vervanging van het betonnen deksel door een exemplaar in gewapend aluminium of versterkte staalplaat, om het onderhoud te vergemakkelijken;
• voor kunststof tanks: grind op de bodem van de tank aanbrengen om de zuurtegraad van het water te verlagen.

Meestal hebben deze tanks ook geen bezinkingsgedeelte. Dat kan worden opgelost door een onafhankelijke tank toe te voegen.

Meer weten

In de Gids

• Voorzieningen stroomopwaarts van de tank

  • Boldraadrooster
  • Voorfilter
  • Bezinktank

• Voorzieningen in de tank

  • Rustige toevoer
  • Aanzuigsysteem
  • Beluchtingssysteem
  • Overloop

• Voorzieningen stroomafwaarts van de tank

  • Pomp
  • Nafiltering

• Andere voorzieningen:

  • Stormbekken

• Dossiers :

  • Regenwater opvangen
  • Rationeel omgaan met water
• Regenwater premies

Websites

• Eautarcie: Algemene informatie / Prijzen
• ale-montpellier

• WTCB

  • Presentatie, Liesbeth Vos, WTCB ‘ De regenwatertank '

Reglementering

De milieuvergunning kan specifieke voorwaarden voor het beheer van het regenwater opleggen. Om meer te weten over de milieuvergunning, zie de Administratieve Gids  op de Leefmilieu Brussel website.