Verbeteringen van de prestaties

Technische prestaties

Algemeen wordt de inwerking van het tweede raam als heel complex ervaren, want naast de ingreep zelf (plaatsing van het raam in of opleggen op de dagopening, beperking van opening van het bestaande raam,…), komen er ook werken bij kijken voor de binnenafwerking en/of voor de ruwbouw.

Het gaat allemaal wel wat gemakkelijker in de volgende gevallen:

• Guillotineraam

De voornaamste beperking, met name dat het bestaande raam geopend kan worden, is niet van toepassing bij een guillotineraam, want de vleugel glijdt van beneden naar boven zonder binnenruimte in te nemen.

• Houten loggia

Bij de houten loggia is het dubbele binnenraam in het gevelvlak ingewerkt. De ruimte tussen de twee ramen is dus algemeen gesproken altijd voldoende groot voor het openen van het bestaande raam. Bovendien vereist de inwerking van dit tweede raam geen bijzondere afbraakwerken. Het is in dit geval dus een relatief interessante verbetering, vooral als we rekening houden met de thermische en akoestische voordelen die ze oplevert. De enige beperkingen van de uitvoering van deze oplossing hebben te maken met de afmetingen van het tweede raam (dat tamelijk groot kan zijn) en de inrichting van de kamer waarin de loggia zich bevindt, want de opening van het nieuwe raam neemt een zeker volume van de binnenruimte in. In dit geval is een mogelijke oplossing een dubbele vleugel, waarbij elk deel als een accordeon in twee kan worden gevouwen om de bij het openen ingenomen binnenruimte te beperken.

Voorbeeld van een tweede raam bij een loggia

Van Elewyckstraat 43, Elsene

	Dubbele vleugel	Enkele vleuge	Guillotine	Kleinhout	Metaal	Houten loggia
Complexiteits-graad	Heel complex	Heel complex	Complex tot Heel complex	Heel complex	Heel complex	Complex

Thermische prestaties

De thermische weerstand van het geheel van de installatie is gelijk aan de som van de thermische weerstand van de luchtlaag tussen de ramen (0,17 m².K/W) en de thermische weerstand van elk raam. Dit levert heel gunstige waarden op, vooral als het nieuwe raam een heel hoge thermische prestatie heeft.

Berekeningstools: Software voor EPB, PHPP,...

Vergeleken met de andere voorzieningen onderscheidt de plaatsing van een tweede raam met dubbele beglazing aan de binnenzijde zich door zijn thermische prestatie.

In deze situatie (zuiden) liggen de behoeften lager dan in het noorden: dankzij de winst door de zon nemen de verwarmingsbehoeften af.

Jaarlijkse verwarmingsbehoeften

Daling van de jaarlijkse verwarmingsbehoeften na de verbeteringen in vergelijking met een bestaand mechanisch geventileerd raam

	Dubbele vleugel	Enkele vleugel	Guillotine	Kleinhout	Metaal	Houten loggia
Dubbel binnenraam met enkele beglazing
SE1-LOC1-Nord	-15%	-17%	-11%	-6%	-8%	-20%
SE1-LOC2-Nord	-25%	-24%	-24%	-17%	-26%	-39%
SE1-LOC3-Nord	-46%	-49%	-47%	-43%	-49%	-55%
SE1-LOC4-Nord	-21%	-24%	-18%	-11%	-16%	-21%
SE2-LOC1-Sud	-14%	-17%	-11%	-6%	-8%	-24%
SE2-LOC2-Sud	-25%	-24%	-26%	-18%	-28%	-45%
SE2-LOC3-Sud	-55%	-69%	-57%	-48%	-60%	-66%
SE2-LOC4-Sud	-22%	-26%	-18%	-11%	-17%%	-33%
Dubbel binnenraam met dubbele beglazing
SE1-LOC1-Nord	-17%	-20%	-13%	-7%	-10%	-23%
SE1-LOC2-Nord	-28%	-29%	-28%	-21%	-33%	-43%
SE1-LOC3-Nord	-53%	-57%	-52%	-46%	-57%	-59%
SE1-LOC4-Nord	-24%	-27%	-19%	-12%	-18%	-30%
SE2-LOC1-Sud	-13%	-17%	-8%	-4%	-6%	-25%
SE2-LOC2-Sud	-26%	-27%	-25%	-19%	-33%	-48%
SE2-LOC3-Sud	-60%	-64%	-58%	-50%	-67%	-71%
SE2-LOC4-Sud	-23%	-29%	-18%	-11%	-18%	-35%

Prestaties inzake beperking van de oververhitting

De verbetering heeft weinig impact op de oververhitting in het lokaal. De uren van oververhitting na verbetering zijn immers gelijkwaardig aan de oorspronkelijk vastgestelde uren van oververhitting.

Naast de prestaties van het raam hangt de oververhitting af van de verhouding tussen de oppervlakte van het venster tegenover de oppervlakte van het lokaal, de oriëntatie van de kamer, de inertie van het lokaal (aard van de vloer, aanwezigheid/afwezigheid van isolatie op het vlakke deel van de binnenmuur,…).

Bij oververhitting in het lokaal is het ook mogelijk in te grijpen op andere elementen dan het raam: u kunt het ventilatieniveau van het lokaal optrekken, zonnewering binnen plaatsen (gordijnen, stores…), zonnewering buiten plaatsen (luiken), de thermische inertie van het lokaal verhogen, een Canadese put met een mechanisch dubbel flux ventilatiesysteem (met bypass) installeren,…

Lichtprestaties

• Dubbel raam met enkele beglazing: De huidige beglazing wordt behouden en een tweede binnenraam wordt geplaatst met een extra helder float glas van 4 mm met een lichttransmissie van 92%. De lichttransmissie van het geheel bedraagt 74 %.
• Dubbel raam met dubbele beglazing: De huidige beglazing wordt behouden en een tweede binnenraam wordt geplaatst met dubbelglas van het type 4-12-4 standaard van 20 mm met een lichttransmissie van 81%. De lichttransmissie van het geheel bedraagt 65 %.

Om de impact van het binnenraam op het lichtniveau te beperken, is een minimale indeling van het venster verkieslijk.

Ter informatie, voor een leesactiviteit bedraagt de minimale verlichting 300 lux. Deze waarde wordt in alle bestudeerde situaties gedurende 80% van de bezettingstijd verzekerd.

De waarden in de bovenstaande tabel zijn de verlichtingswaarden in het geval van situatie 1 (smalle straat, gevel naar het noorden gericht) bij bewolkt weer. Het is dus het meest ongunstige geval dat we kunnen aantreffen, maar het komt wel vaak voor in het centrum van de stad en de gemeentes in de eerste rand rond Brussel.

De volgende tabel bevat de verlichtingswaarden binnen op een punt:

• op 1 m van het venster
• op 85 cm van de vloer
• bij bewolkt weer, gegarandeerd
• gedurende 80 % van de tijd.

Verlichtingswaarde (lux)

In het geval van een bestaand raam met kleinhout: het raam vertoont al een beperkt netto belichtingsoppervlak en een verhouding tussen de beglaasde oppervlakte en de oppervlakte van het lokaal onder de 20%. De toevoeging van een dubbel binnenraam zal het lichtniveau binnen nog verminderen.

	Dubbele vleugel	Enkele vleuge	Guillotine	Kleinhout	Metaal	Houten loggia
Bestaande situatie	461	498	441	315	798	617
Verbeterde situatie met enkele beglazing	427	458	408	290	737	568
Verbeterde situatie met dubbele beglazing	375	402	360	255	651	498

Samenvattende vergelijking met de andere verbeteringen: zie samenvattende tabel van de lichtprestaties.

Akoestische prestaties

De verbetering door de plaatsing van een tweede binnenraam is de beste oplossing voor het akoestische comfort (zie Bijlage). Het dubbele raam werkt als een akoestisch systeem van het type ‘massa-veer-massa'. De luchtlaag tussen de ramen speelt de rol van veer en zorgt voor de absorbering van de klanktrillingen.

De ruimte tussen de ramen moet een voldoende soepele veer vormen, zodat het systeem de glazen belet te resoneren. Hoe groter de ruimte tussen de twee ramen, des te beter de akoestische isolatie.

De verbetering van de akoestische prestaties van de bestaande situatie is de voornaamste troef van deze voorziening van verbetering van het raam.

Akoestische isolatie

	Dubbele vleugel	Enkele vleugel	Guillotine	Kleinhout	Metaal	Houten loggia
Bestaande situatie	28.1	24.7	21.8	26.6	23.2	26.5
Verbeterde situatie Dubbel raam met enkele beglazing	43,0	37.2	36.7	41.0	37.2	40.7
Verbeterde situatie Dubbel raam met enkele beglazing	43.0	37.2	36.7	41.0	37.2	40.7

Samenvattende vergelijking met de andere verbeteringen: zie samenvattende tabel van de akoestische prestaties

Esthetische en erfgoedprestaties

Samengevat kunnen twee criteria in acht worden genomen voor een algemene evaluatie van het esthetische en patrimoniale rendement van de ingreep op de verschillende bestudeerde raamtypes: het behoud van het visuele aspect en het behoud van het materiaal.

Behoud van het visuele aspect

Behoud van het materiaal

Het grootste esthetische en patrimoniale voordeel van de invoeging van een dubbel binnenraam is, ongeacht de plaatsingswijze, het volledige behoud van het bestaande oude raam: het buitenaanzicht wordt helemaal niet veranderd en de profielen, glazen en beslag worden behouden.

Renovatie van de bestaande houten ramen en plaatsing van een dubbel raam

[077] Ducpétiaux, 1060 Brussel.

Het nadeel van dit type ingreep heeft voornamelijk te maken met het aanzicht en het esthetische resultaat binnen. Want:

• Het raam dat door opleggen op de binnenzijde van de dagopening wordt geïnstalleerd, heeft een betwistbaar esthetisch karakter, het binnenaanzicht omvat immers een kader dat boven het muurvlak uitsteekt. Dit effect wordt verholpen wanneer de plaatsing van het raam gepaard gaat met de inwerking van binnenisolatie. Alle eventuele architectonische elementen (luikkast, …) of de decoratie (plafonds met lijstwerk, friezen, …) in en rond de dagopening worden dan wel gewijzigd, afgesloten of verwijderd. Zo wordt het patrimoniale aspect binnen sterk veranderd.
• De oplossing van de plaatsing door opleggen van een tweede raam met binnenisolatie en de invoeging in het muurvlak (schijven van de omtrek van de dagopening) houdt in dat het bestaande reliëf tussen de aanslagen (van verschillende diepte, afhankelijk van het geval) en de posten van de muur verdwijnt. Het resultaat is een vlak effect op de binnengevel, dat vanuit esthetisch standpunt al dan niet op prijs wordt gesteld.

Voorbeeld van een opgelegd dubbel raam

© Architecture et Climat - LOCI – UCL

Het is in elk geval aangewezen om het geheel, bestaande uit de twee ramen en de dagopening, vanuit architectonisch perspectief te bestuderen om de binnengevel een zo esthetisch mogelijk aanzicht te geven. Dit gaat gepaard met de keuze tussen de verdeling van het nieuwe raam in overeenstemming met het bestaande raam (met het extra licht dat deze keuze met zich brengt), het maximale behoud van de decoratieve elementen met patrimoniale of esthetische waarde, zoeken naar reliëf enz.